Perkembangan Pengajian Ilmu Mukhtalif Al-Ḥadīth: Kajian Ketokohan Al-Marbawi

The Development of the Study of ‘Ilm Mukhtalif al-Ḥadīth: An Analytical Study of al-Marbāwī's Scholarly Contributions

Authors

  • Mohd Solleh Ab Razak Fakulti Pengajian Islam, Universiti Malaysia Sabah
  • Mohd Nor Adzhar Ibrahim Fakulti Pengajian Quran dan Sunnah, Universiti Sains Islam Malaysia
  • Khairol Ikhwan @ Mohd Fithri Khoza3 Khoza Fakulti Pengajian Islam, Universiti Malaysia Sabah

Keywords:

Al-Marbawi, Ulum al-Hadis, Mukhtalif al-Hadis, Muslim Scholar, Malay Archipelago.

Abstract

Mukhtalif al-ḥadīth is one of the crucial branches in the science of hadis, as it serves as a tool for resolving apparent contradictions in hadis. Recognizing its importance, Muhammad bin Idris al-Marbawi, a renowned scholar of hadis in the Malay Archipelago, dedicated special attention to discussing this discipline in his works. His ability to resolve contradictions between hadiss highlighted his expertise in the science of mukhtalif al-ḥadīth. Thus, this study aims to examine the development of al-Marbawi's contributions to the study of mukhtalif al-ḥadīth. To achieve this objective, a qualitative research method was employed through a literature review. Information related to al-Marbawi's contributions in the field of mukhtalif al-ḥadīth was collected and analyzed using inductive and deductive methods. The findings of this study reveal that al-Marbawi's journey in seeking knowledge, coupled with his diligence in mastering the science of mukhtalif al-ḥadīth, qualified him to be recognized as a prominent hadis scholar. From the outset, he received systematic education in hadis studies at Pondok Tuan Hussain Kedah before pursuing further studies in mukhtalif al-ḥadīth at Al-Azhar University. In Egypt, Al-Marbawi also engaged in informal studies through talaqqi sessions at mosques around Cairo to broaden his existing knowledge spectrum. Among al-Marbawi's key teachers who significantly influenced his prominence in the field of mukhtalif al-ḥadīth were Muḥammad bin Ibrāhīm al-Samālūṭī, Muḥammad ‘Alī al-Mālikī, and Yūsuf al-Ḥāwī.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Abdul Salam Muhamad Shukri (2003), “Al-Sheikh Dr. Muhammad Idris al-Marbawi’s Contribution to Islamic Studies In The Malay World,” dalam Monograph On Selected Malay Intellectuals, ed. Mohamad @ Md. Som Sujimon. Kuala Lumpur: International Islamic University Malaysia.

Abdullah Ishak (1995), Pendidikan Islam dan Pengaruhnya di Malaysia, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Abu Hanifah Haris (2019). Pengaruh Mesir Terhadap Masyarakat Melayu 1906-1970: Daripada al-Imam Sehingga Kebangkitan Semula Islam. Kuala Lumpur: Penerbit Universiti Malaya.

Adhi Maftuhin (2018), Sanad Ulama Nusantara, Bogor: Sahifa Publishing.

Ahmad ‘Umar Hashim (t.t.), Al-Muhaddithun fi Misr wa al-Azhar wa Dawruhum fi Ihya’ al-Sunnah al-Nabawiyyah al-Sharifah, Kaherah: Maktabah Gharib.

Ahmad Yumni Abu Bakar et al. (2016), Tuan Hussain Kedah: Penggiat Sistem Pondok di Malaysia, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Al-‘Amudi, ‘Abdullah Walid Muhammad (2018), “Mukhtalif al-Ḥadīth ‘Inda al-Imam al-Tirmidhi fi Kitabihi al-Jami‘: Jam‘ wa Dirasah Muqaranah”, tesis sarjana, al-Jami‘ah al-Islamiyyah bi Ghazzah.

Al-‘Amūdī, ‘Abdullāh Walīd Muḥammad (2023), “Mukhtalif al-Ḥadīth ‘Inda al-Imām al-Tirmidhī fī Kitābihi al-Jāmi‘: Jam‘ wa Dirāsah Muqāranah”, tesis sarjana, al-Jāmi‘ah al-Islāmiyyah bi Ghazzah.

Al-‘Iraqi, Abu al-Fadl ‘Abd al-Rahim bin Husayn (2002), Sharh al-Tabsirah wa al-Tadhkirah, ed. Mahir Yasin al-Fahl dan ‘Abd al-Latif al-Hamim, Beirut: Dar al-Kutub al-‘Ilmiyyah.

Al-Dusari, Sa‘d Fajhan (2011), Qawa‘id Raf‘ al-Ikhtilaf fi al-Hadis al-Nabawi, Beirut: Muassasah al-Risalah.

Al-Fayyūmī, Aḥmad bin Muḥammad bin ‘Alī (2016), Al-Miṣbāḥ al-Munīr fī Gharīb al-Sharḥ al-Kabīr li al-Rāfi‘ī, Beirut: al-Maktabah al-‘Ilmiyyah.

Al-Hakim, Abu ‘Abd Allah Muhammad bin ‘Abd Allah SWT (1977), Ma‘rifah ‘Ulum al-Hadis, Beirut: Dar al-Kutub al-‘Ilmiyyah.

Al-Marbawi (1933), Baḥr al-Mādhī Sharḥ Mukhtasar Ṣaḥīḥ al-Tirmidhī. Mesir: Mustafa al-Babi al-Halabi wa Awladuh.

Al-Marbawi, (t.t.), Kitab Perbendaharaan Ilmu Kurun 14. Kaherah: al-Matba‘ah al-Marbawiyyah.

Al-Marbawi, Mohamed Idris bin ‘Abd al-Raof (2013), Bulugh al-Maram Serta Terjemahan Melayu, Kaherah: Dar Ibn Kathir.

Al-Marbawi, Mohamed Idris bin Abd al-Raof (t.t.), Kamus Idris al-Marbawi Arabi-Melayu, Kuala Lumpur: Dar al-Fikr.

Al-Nawawi, Abu Zakariyya Yahya bin Sharaf (1985), Al-Taqrib wa al-Taysir li Ma‘rifah Sunan al-Bashir wa al-Nadhir, ed. Muhammad ‘Uthman al-Khasyat, Beirut: Dar al-Kitab al-‘Arabi.

Al-Shafi‘i, Muhammad bin Idris (2005), Al-Risalah, ed. Ahmad Muhammad Shakir, Kaherah: Maktabah al-Shuruq al-Dawliyah.

Al-Shafi‘i, Muhammad bin Idris (2011), “Ikhtilāf al-Ḥadīth,” dalam al-Umm, ed. Dr. Rif‘at Fawzi ‘Abd al-Muttalib, Beirut: Dar Ibn Hazm.

Al-Suyuti, Jalal al-Din ‘Abd al-Rahman bin Abi Bakr 1979, Tadrib al-Rawi fi Sharh Taqrib al-Nawawi, Beirut: Dar al-Kutub al-‘Ilmiyyah.

Al-Tibrizi, Abu al-Hasan ‘Ali bin Abi Muhammad ‘Abdullah (2008), Al-Kafi fi ‘Ulum al-Hadis, ed. Abu ‘Ubaydah Mashhur bin Hasan Ali Salman, ‘Amman: al-Dar al-Athariyyah.

Anwar Ridwan bin Zakaria (2007), “Kitab Idangan Guru Sahih Al-Bukhari Wa Muslim Karangan Idris al-Marbawi: Kajian Metodologi Penghuraian Hadis,” tesis sarjana, Universiti Malaya, Kuala Lumpur.

Anwar Ridwan bin Zakaria (2007), “Kitab Idangan Guru Sahih al-Bukhari wa Muslim: Satu Kajian Dari Aspek Metodologi Huraian Hadis”, disertasi Sarjana, Universiti Malaya.

Arba'iyah Mohd Noor (2008), “Perkembangan Pendidikan Islam Di Kelantan,” Jurnal Malaysia Dari Segi Sejarah (Malaysia In History), Persatuan Sejarah Malaysia, vol. 36.

Faisal Ahmad Shah (2007), “Metodologi penulisan Mohamed Idris al-Marbawi dalam Bahr al-Madhi.” Tesis kedoktoran, Universiti Malaya, Kuala Lumpur.

Faisal Ahmad Shah (2013), Biografi Ulama Malaysia Mohamed Idris al-Marbawi Penulis Karya Agung Bahr Al-Madhi. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Fauzi Deraman, Ishak Hj Suliaman & Faisal Ahmad Shah (2010), Pengajian Hadis Di Malaysia: Tokoh - Karya - Institusi, Kuala Lumpur: Jabatan al-Quran dan al-Hadis, Akademi Pengajian Islam, Universiti Malaya.

Haziyah Hussin, Latifah Abdul Majid, Nor Syamimi Mohd, Wan Nasyruddin Wan Abdullah dan Sabri Mohamad (2016), “Pemikiran Tafsir Sheikh Mohamed Idris al-Marbawi dalam Manuskrip Al-Quran Bergantung Makna Melayu,” Jurnal al-Turath, (vol. 1, 2016), 26. https://journalarticle.ukm.my/13540/1/4-10-2-PB.pdf

Ibn al-Salah, Abu ‘Amru ‘Uthman bin ‘Abd al-Rahman al-Shahrazuri (2010), Muqaddimah Ibn al-Salah, Kaherah: Dar al-Hadis.

Ibn Fāris, Abū al-Ḥasan Aḥmad bin Fāris (1979), Mu‘jam Maqāyīs al-Lughah, ed. ‘Abd al-Salām Muḥammad Hārūn, Kaherah: Dar al-Fikr.

Ibn Jama‘ah, Muhammad bin Ibrahim (1404H), Al-Manhal al-Rawi fi Mukhtasar ‘Ulum al-Hadis al-Nabawi, ed. Dr. Mahyuddin ‘Abd al-Rahman Ramadan, Dimasyq: Dar al-Fikr.

Ibn Manzur, Muhammad bin Mukram (1414H), Lisan al-‘Arab, (Beirut: Dar al-Sadir.

Ismail Che Daud (2001), Tokoh-Tokoh Ulama Semenanjung Tanah Melayu, Kelantan: Majlis Agama Islam Kelantan.

Ismail Mat Ludin 1991, “Sheikh Idris al-Marbawi dan Sumbangannya.” Latihan Ilmiah, Jabatan Pengajian al-Quran dan al-Sunnah, Fakulti Pengajian Islam, Universiti Kebangsaan Malaysia.

Ismail Yusuf (1995), “Perkembangan Penulisan dan Terjemahan Kitab-Kitab Tafsir di Malaysia,” Jurnal Islamiyyat 16. https://journalarticle.ukm.my/7634/1/3958-9047-1-SM.pdf

Jabatan Kemajuan Islam Malaysia, dicapai 4 Disember 2024, https://www.e-solat.gov.my/index.php?siteId=27&pageId=39.

Khadher bin Ahmad, Sedek bin Ariffin dan Munirah @ Monika Abdul Razak (2011), “Kejuhudan Sheikh Idris al-Marbawi Dalam Usaha Menghasilkan Tafsir Quran al-Marbawi,” Proceedings of The International Qur'anic Conference, Universiti Malaya, 11-12 Januari 2011.

Latifah Abdul Majid (2019), The Hadiss as a Tool For Religious, Political & Sicial Teaching in the Malay Peninsula, Bangi: Universiti Kebangsaan Malaysia.

Mansur bin ‘Abd al-Rahman al-‘Aqil (2006), “Mukhatalif al-Hadis ‘Inda al-Imam al-Nawawi min Khilal Sharhihi ‘ala Sahih Muslim: Jam‘ wa Dirasah Muqaranah”, tesis sarjana, Jami‘ah Umm al-Qura, Sa‘udi.

Mansur bin ‘Abd al-Rahman al-‘Aqil (2006), “Mukhatalif al-Hadis ‘Inda al-Imam al-Nawawi min Khilal Sharhihi ‘ala Sahih Muslim: Jam‘ wa Dirasah Muqaranah”, tesis sarjana, Jami‘ah Umm al-Qura, Sa‘udi.

Md. Sidin Ahmad Ishak & Mohammad Redzuan Othman (2000), The Malays In The Middle East: With A Bibliography Of Malay Printed Works Published In The Middle East, Kuala Lumpur: Universiti Malaya Press.

Mesbahul Hoque, Muneer Abdul Rab, Mualimin Mochammad Sahid dan Yuslina Mohamed (2018), “Maḥattāt Fī Ḥayāt al-Muḥaddith al-Mālizī al-Shaykh Muḥammad Idrīs al-Marbawī wa Atharuhu al-‘Ilmiyyah”, Journal of Hadis Studies 3, no. 1.

Mohammad Redzuan Othman (1994), “The Middle Eastern Influence on The Development of Religious and Political Thought in Malay Society 1880-1940”, tesis kedoktoran, University Edinburgh.

Mohd Nor Adzhar Ibrahim & Roshimah Shamsudin (2019). Konsep al-Taṣnīf al-Mawḍū‘ī danPeranannya dalam Perbahasan Ḥadīth Mawḍū‘ī. Jurnal Usuluddin. 47(2): 65-92. https://doi.org/10.22452/usuluddin.vol47no2.3

Mohd Nor Adzhar Ibrahim & Roshimah Shamsudin (2020). Konsep Hadith Mawdu‘i Menurut Perspektif Pengkaji Hadith Kontemporari: Antara Dirasah Al-Mawdu‘Iyyah Min Al-Hadith Dan Syarh Al-Mawdu‘I Li Al-Hadith. Maʿālim Al-Qurʾān Wa Al-Sunnah. 16 (1):15-34. https://doi.org/10.33102/jmqs.v16i1.213

Mohd Nor Adzhar Ibrahim, Mohammad Naqib Hamdan, Mohd Khairulnazrin Mohd Nasir & Muhammad Sobri Faisal (2023). Analisis Kritikan ‘Azwu Karya al-Munabbihat kepada Ibn Hajar al-‘Asqalani. Islamiyyat: International Journal of Islamic Studies, 45 (Isu Khas). https://doi.org/10.17576/islamiyyat-2023-45IK-03

Mohd Solleh Ab Razak & Roshimah Shamsudin (2021). Ketokohan Al-Marbawi: Analisis Perkembangan Pengajian Ilmu Hadis. ‘Abqari Journal. 25, 1 (Sep. 2021), 170–188. https://doi.org/10.33102/abqari.vol24no2.388.

Mohd Solleh Ab Razak & Roshimah Shamsudin (2023), Tertib Manhaj Penyelesaian Mukhtalif al-Ḥadīth Menurut al-Marbawi dalam Baḥr Al-Mādhī. Islamiyyat: Jurnal Antarabangsa Pengajian Islam; International Journal of Islamic Studies, 45 (1). pp. 275-292. https://doi.org/10.17576/islamiyyat-2023-4501-23

Mohd Solleh Ab Razak (2022), “Manhaj Mukhtalif al-Ḥadīth Oleh al-Marbawi Dalam Baḥr al-Mādhī Li Sharḥ al-Mukhtaṣar Ṣaḥīḥ al-Tirmidhī”, tesis kedoktoran, Universiti Sains Malaysia, Pulau Pinang.

Mohd Solleh Ab Razak (2024), “Ketokohan Al-Marbawi Dalam Penulisan Karya Syarahan Hadis”, E-Proceeding The 9th International Conference on Nabawi Heritage (SWAN 2024) FPQS, Universiti Sains Islam Malaysia, 6-7 November 2024, pp. 83-101.

Mohd Zainodin Mustaffa et.al (2017), “Sejarah Pengajian Pondok Dan Tokoh Ulama: Kajian Di Daerah Besut, Terengganu Darul Iman.” Proceeding Of 2nd International Islamic Heritage Conference (Ishec 2017), Akademi Pengajian Islam Kontemporari (Acis), Universiti Teknologi Mara Cawangan Melaka.

Mona Abaza (1991), “Some Research Notes on Living Conditions and Perceptions Among Indonesian Students in Cairo”, Journal of Southeast Asian Studies, (vol. 22, no. 2, 1991). https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-southeast-asian-studies/article/abs/some-research-notes-on-living-conditions-and-perceptions-among-indonesian-students-in-cairo/DED236DDBA37D52D52BD1BFE00EAE576#access-block

Mona Abaza (1993), Changing Images of Three Generations of Azharites in Indonesia, Singapore: Institute of Southeast Asian Studies.

Monika @ Munirah Abd Razzak, et.al. (2011), “Sumbangan Syeikh Idris al-Marbawi Dalam Memartabatkan al-Quran dan al-Sunnah: Tumpuan Kitab Tafsir Surah Yasin,” Seminar Serantau Pengajian Usuluddin Di Institusi Pengajian Tinggi Abad 21: Cabaran Dan Prospek. Brunei: Fakulti Usuluddin, Universiti Islam Sultan Sharif Ali.

Muhammad Mustaqim bin Mohd Zarif (2018), “Ketokohan Tuan Hussain Kedah Dalam Bidang Hadis”, makalah, Majlis Bicara Karya Biografi Ulama Malaysia: Tuan Hussain Kedah, anjuran Dewan Bahasa dan Pustaka di Universiti Islam Antarabangsa Sultan Abdul Halim Mu’adzam Shah (UniSHAMS) Kedah, 18 September 2018.

Muhammad Mustaqim Mohd Zarif (2003). “The Bahr al-Madhi of Sheikh Muhammad Idris al-Marbawi: a Preliminary Analysis,” Ulum Islamiyyah: Malaysian Journal of Islamic Sciences, vol. 2(1), 2003.

Muhd Norazam Nordin et.al. 2008, “Sumbangan Syeikh Mohamed Idris al-Marbawi Dalam Dakwah Islamiyyah Di Malaysia”, Jurnal Maw’izah (Jilid 1 2008). https://www.unimel.edu.my/journal/index.php/JMAW/article/view/223/193

Mustafa Abdullah (2009), Khazanah Tafsir Di Malaysia, Bentong: Book Pro Publishing Service.

Nafidh Husayn Hammad (2009), Mukhtalif al-Hadis Bayna al-Fuqaha’ wa al-Muhaddithin, Qatar: Wizarah al-Awqaf wa al-Shuun al-Islamiyyah.

Nor Azlida Aziz (2010), “Metodologi Pentafsiran Sheikh Muhammad Idris al-Marbawi Dalam Kitab Tafsir Quran Marbawi,” tesis sarjana, Universiti Malaya, Kuala Lumpur.

Qutrennada Rosli & Ahmad Yunus Mohd Noor (2015), “Pengajaran dan Pembelajaran Hadis di Maahad Darul Hadis Alor Setar, Kedah: Tinjauan Awal,” makalah, Prosiding Kolokium Antarabangsa Siswazah Pengajian Islam (KASPI), UKM, 2015, 8 Disember 2015.

Risalah Sambutan Perayaan 100 Tahun Pengasasan Sekolah Kebangsaan Lubuk Merbau, Kuala Kangsar, 1991M.

Shamsuddin Yabi & Munir ‘Ali ‘Abdurrab (2017), “Waqafāt Manhajiyyah fī Ḥayāh al-Muḥaddith al-Mālizī al-Shaykh Muḥammad Idrīs al-Marbawī wa Atharuh al-‘Ilmiyyah.” Makalah, Proceeding of the 2nd INHAD International Muzakarah & Mu’tamar on Hadis 2016, 15th November 2017, Hadis Research Institute (Institut Kajian Hadis-INHAD), International Islamic University College Selangor, Bandar Seri Putra, Malaysia.

Shukri Ahmad (2001), “Pendekatan Karya Ulama Tradisional Di Kedah: Tumpuan Kepada Karya-Karya Jawi Tuan Guru Haji Abu Bakar Palestin, Hanafiah Taib Al-Qadhi (1908-1998m),” Jurnal Usuluddin 13, 30 Jun 2001. https://ejournal.um.edu.my/index.php/JUD/article/view/4009/1884

Suhanim binti Abdullah (2002), “Sistem Pendidikan Tradisional Dalam Peradaban Melayu: Satu Analisis,” tesis sarjana, Universiti Malaya.

Tajuddin Saman (1993), Tokoh Ulama Nusantara, Kuala Lumpur: Berita Publishing Sdn. Bhd.

Tunku Zainol Abidin (1983), Negeri Kedah Darulaman, Kedah: Perpustakaan Negeri Kedah.

Wan Mokhtar Ahmad (2008), Muzakkirah: Sebuah Autobiografi Suku Abad Menerajui Kerajaan Terengganu, Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors Sdn. Bhd.

Downloads

Published

2025-05-31

How to Cite

Ab Razak , M. S., Ibrahim, M. N. A., & Khoza, K. I. @ M. F. K. (2025). Perkembangan Pengajian Ilmu Mukhtalif Al-Ḥadīth: Kajian Ketokohan Al-Marbawi: The Development of the Study of ‘Ilm Mukhtalif al-Ḥadīth: An Analytical Study of al-Marbāwī’s Scholarly Contributions. Journal Of Hadith Studies, 10(1), 42–60. Retrieved from https://journalofhadith.usim.edu.my/index.php/johs/article/view/357

Issue

Section

Articles

Most read articles by the same author(s)

Similar Articles

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 > >> 

You may also start an advanced similarity search for this article.